سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندارن-ساری، اسماعیل مختارپور معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، اظهار کرد:  آبخیزداری شامل دو مقوله مهم حفاظت از خاک و نیز حفاظت از آب و کنترل سیلاب است که بر همین اساس، این اداره کل فعالیت‌های جدی را خصوصا در یک دهه گذشته آغاز کرده است و در دست انجام دارد.

وی افزود: با توجه به اینکه امکانات، توانایی انجام کار و اجرای پروژه‌های بیش از حال حاضر نیز در  اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، وجود دارد، لازم است که   تخصیص اعتبارات به حوزه آبخیزداری در استان، افزایش یابد تا شاهد اجرای طرح و پروژه‌های بیشتری در عرصه‌های آبخیزداری استان باشیم.

معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، خاطرنشان کرد: تاکنون موفق به انجام طرح‌های آبخیزداری در حدود 15 درصد از عرصه‌های استان شده‌ایم و جا برای کار در این بخش بسیار است.

مختارپور ادامه داد: بر اساس فعالیت‌هایی اجرایی که در بخش آبخیزداری از جمله فعالیت‌های بیومکانیک که گسترش پوشش گیاهی را در بر دارد و فعالیت‌های سازه‌ای و مدیریتی که در بخش حفاظت خاک و کنترل سیلاب بسیار موثر است، انجام این پروژه‌ها بسیار می‌تواند مفید فایده بوده و خسارات وارده را به حداقل ممکن برساند.

وی بیان کرد: امروزه بحث آبخیزداری به یک مقوله بسیار مهم در دنیا و کشور مبدل شده است در حالی که در گذشته، توجه چندانی به اهمیت آن در حفاظت خاک و کنترل روان آب‌ها نمی‌شد.

معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، عنوان کرد: با توجه به خساراتی که فرسایش خاک و سیلاب به بار می‌آورد، هزینه‌های حوزه آبخیزداری کاملا اقتصادی و مناسبی است.

احداث 10 سد سرشاخه‌گیر در دهه گذشته در  استان مازندران

مختارپور گفت: از جمله اقداماتی که طی یک دهه گذشته در این بخش انجام شده است، احداث 10 سد سرشاخه‌گیر در استان بود که با توجه به اینکه مازندران یک استان جنگلی است لذا در سیلاب‌ها، تنه و سرشاخه درختان به همراه رسوبات موجب انسداد مسیر رودخانه‌ها می‌شد و با انباشت در مقابل پل‌ها،  موجب خروج آب از مسیر اصلی رودخانه‌ها و هدایت آن به سمت اراضی زراعی و باغی و نیز مناطق مسکونی می‌شد که خسارات جانی و مالی فراوانی را نیز ایجاد می‌کرد.

وی اعلام کرد: یکی از بارز‌ترین نمونه این مورد به سیلاب مردادماه سال 1378 نکا باز می‌گردد که موجب فوت 40 نفر از شهروندان این شهر و خسارات مالی فراوانی شد که از این رو، نخستین سد سرشاخه‌گیر مازندران در حوزه درویشان رود نکا احداث شد که باعث شد تا بعدها علیرغم سیلاب‌های به مراتب بزرگ‌تر حداقل به خسارات مشابه سیلاب نکا دچار نشدیم.

معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، مطرح کرد: در  ادامه نیز در مناطق دیگری نظیر گلوگاه، بهشهر، ساری، قائم‌شهر و نور نیز سدهای سرشاخه‌گیر احداث شد تا بتوانیم در مواقع سیلاب و بارندگی‌های شدید، خسارات وارده را به حداقل ممکن برسانیم.

مختارپور افزود: طی سال‌های 90 تا 1400 صندوق توسعه اعتباراتی را به استان مازندران داد که بسیار در اجرای اقدامات حوزه آبخیزداری موثر بود و توان انجام کار بیشتر را هم داریم که با تخصیص اعتبار ممکن می‌شود.

وی تشریح کرد: در شرایط حال حاضر، احداث سد هزینه‌های هنگفتی را در بر دارد که می‌بایست اعتبارات آن به استان تخصیص یابد تا بتوان پروژه جدیدی را تعریف کرد؛ در عین حال که  علیرغم نیاز به چند سد دیگر اما خوشبختانه احداث سد در نقاط بحرانی استان انجام گرفته است.

معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، اشاره کرد: خوشبختانه در سفر استانی اخیر رئیس جمهور به مازندران اعتبارات خوبی برای استان مصوب شد که انتظار داریم این اعتبارات هر چه سریع‌تر وارد چرخه اداری شود تا ما بتوانیم کارهای اجرایی لازم را طی ماه‌های باقیمانده از سال انجام دهیم.

مختارپور با اشاره به قرار داشتن در هفته جهانی خاک باشعار «خاک سرآغاز زندگی است»، گفت: برای اینکه بتوانیم فرسایش رسوب را کنترل کنیم اقدامات موثری را در حوزه حفاظت از خاک انجام دادیم که نقش بسیاری در امنیت غذایی پایدار دارد.

وی ادامه داد: از زمانی که بشر با کمک ساخت ابزارآلات سنتی و اکنون صنعتی، بر طبیعت غالب شد، خسارات وارده بر طبیعت صد چندان شد، به طوریکه شاید در گذشته با یک تبر نمی‌شد در طول روز حتی یک درخت را قطع کرد اما امروزه با کمک اره‌های غول پیکر، صدها درخت در کوتاه‌ترین زمان ممکن، قطع می‌شود و این امر نیازمند مدیریت حفظ منابع طبیعی از سوی بشر است.

معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، اظهار کرد: متاسفانه تغییرات اقلیمی نیز در کمتر از یک دهه کاملا ملموس است، امری که در گذشته ده‌ها سال به طول می‌انجامید و اینگونه است که حتی در همین استان مازندران با تنش آبی مواجه هستیم.

توجه ویژه به فرسایش خاک در مازندران

مختارپور تاکید کرد: شاید غیرقابل باور باشد که ما به طور جدی در استان مازندران با مقوله فرسایش خاک مواجه هستیم و اهمیت موضوع فرسایش خاک در دنیا به حدی رسیده است که همایش‌های 10 روزه با حضور رهبران دنیا برای آن برگزار می‌شود؛ چرا که واقعیت آن است که اگر این منابع بسیار ارزشمند و مواهب خدادادی را از دست دهیم و این روال ادامه داشته باشد، زوال و نابودی بشر را در پی خواهد داشت.

وی با اشاره به ضرورت بهبود شرایط حال حاضر فرسایش خاک در کشور، افزود: ایران یک کشور با پوشش گیاهی کم است که بخش وسیعی از آن را کویر تشکیل می‌دهد و بر اساس برآوردهای انجام گرفته  میزان فرسایش خاک در کشور حدود 16.4 تن در هکتار است که عدد خوبی نیست و نیاز است این رقم را تقلیل دهیم.

معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، خاطرنشان کرد: لذا ضروری است که با اقدامات حوزه آبخیزداری و مشارکت آبخیزنشینان، وضعیت حال حاضر خاک مازندران را بهبود ببخشیم و وضعیت فرسایش خاک را در این استان به حداقل ممکن برسانیم.

مختارپور  با اشاره به وسعت حدود 400 هزار هکتاری مراتع استان مازندران، بیان کرد: خوشبختانه این عرصه‌ها به لحاظ کیفیت حدود 70 درصد دارای کیفیت خوب، 25 درصد دارای کیفیت متوسط و مابقی را مراتع نامرغوب تشکیل می‌دهد که نقش بسزایی در کنترل و جذب روان آب‌ها و کاهش رسوبات دارد.

وی با اشاره به لزوم بهبود شرایط مراتع در مازندران، ادامه داد: متاسفانه دامی که وارد مراتع استان می‌شود بیشتر از ظرفیت مراتع ما است و این تخریب مراتع را در پی دارد که نیازمند مدیریت و ساماندهی است به گونه‌ای که حداقل یا برای دامداران منابع درآمدی دیگری را تعریف کنیم و یا تجمیع دام‌ها را برای اقتصادی بودن فعالیت دامداری در پیش بگیریم.

پدیده بیابان پیامد کم آبی و خشکسالی های اخیر در مازندران

معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری،  با بیان اینکه کم آبی و خشکسالی‌های سالیان اخیر زمینه ظهور پدیده بیابان در مازندرن را به وجود آورده است؛ تصریح کرد: ما حتی بدنبال آن هستیم که اگر سازمان به ما مجوز دهد یک واحد بیابان را در اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، راه اندازی کنیم؛ هر چند شاید کمتر کسی وجود بیابان را در مازندران باور کند اما حقیقت آن است که ما در بخش‌هایی از گلوگاه، بهشهر، آمل، تلمادره ساری و خطیرکوه  به دلیل قرارداشتن در حاشیه کویر جزو مناطق بیابانی محسوب می‌شوند و کاهش بارندگی طی سال‌های اخیر بر شدت آن افزوده است.

مختارپور خاطرنشان کرد: جدای از اینکه بارندگی در این مناطق زیر 200 میلیمتر در سال و آن هم در فصل غیر رویش است، آب‌های روان را نیز نمی‌توانیم در این بخش حفظ کنیم؛ لذا با این روند امکان تبدیل بخش‌هایی از این مناطق به کویر دور از ذهن نیست؛ لذا باید اقدامات عاجل برای حفظ این بخش‌ها صورت گیرد تا نگذاریم به سمت قهقرایی پیش رود.

وی ادامه داد: در حال حاضر پروژه «ترسیب کربن» را در منطقه بهشهر در دست اجرا داریم که یک پروژه نسبتا موفقی است تا بتوانیم شرایط مان را در این منطقه بهبود ببخشیم و اگر این روند موفقت آمیز باشد درصدد هستیم تا به سایر بخش‌های بیابانی استان، تعمیم دهیم.

معاون فنی و آبخیزداری حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری،  متذکر شد: با توجه به بازنشستگی تعدادی از نیروهای مجرب حوزه آبخیزداری در مازندران، بحث جایگزینی نیروی انسانی متخصص و کاربلد در این حوزه الزامی است؛ چرا که آبخیزداری یک پروژه تخصصی است.

مختارپور با اشاره نقش بسیار مهم جنگل کاری، مراتع و پوشش گیاهی در جذب و مهار طبیعی  سیلاب و روان آب، یادآور شد: با توجه به شرایط اقلیمی موجود کشور، حفظ این منابع بسیار ارزشمند و حیاتی است که از صرف هزینه برای پروژه‌های مکانیکی مهار و کنترل سیلاب نیز می‌کاهد.