سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

جوجه‌ها را به سیخ کشیده و روی زغال قرار می‌دهند، جرقه‌های زغال گُر گرفته و با هر نسیم کوچکی شعله‌ور می‌شود، همه تعطیلات مناسبتی و تقریبا آخر هفته، برایشان حکم کیمیا را دارد.

بعد از حدود سه سال شیوع ویروس کرونا و خانه نشینی مردم، لحظات کابوس‌وار گذشت. کسی جرات بیرون رفتن از خانه و دور هم جمع شدن را نداشت، تعطیلات نوروز۱۴۰۲ که حجم زیادی از مسافران را در سراسر کشور شاهد بودیم؛ طبیعیت زیبای مازندران هم مستثناء از این حیث نبود. مسافران زیادی برای گذران تعطیلات خود این استان را انتخاب کردند تا شروع سال بهاری را در پارک و فضای سبز و نیز آخر هفته را در دل طبیعت سپری و خاطرات تلخ کرونایی را فراموش کنند.

رفته رفته ترس مردم از این ویروس کم شد و با عادی انگاری رفت و آمدها و دورهمی‌ها و حتی حضور در تفرجگاه‌ها از سر گرفته شد و آتش پای ثابت همه طبیعت گردی‌ها شد.

سفرهای طبیعت‌گردی و اقامت در دل طبیعت برای بسیاری از افراد می‌تواند یک تجربه لذت‌بخش باشد البته همه آنهایی که به طبیعت می‌روند دشمن این موهبت خدادادی نیستند بلکه تعامل سازگاری با طبیعت دارند. ولی یک سهل انگاری کوچک باعث می‌شود تا گردشگری ‌های غیر مسئولانه گاهی هزینه‌های سنگینی را روی دوش طبیعت بگذارد.

عوامل انسانی منشاء ۹۵ درصد آتش سوزی‌های جنگل

آتشی که به دامن جنگل می‌افتد اغلب در روزهای پایانی هفته و تعطیلاتی است که گردشگری در دل طبیعت رواج پیدا می‌کند،

برای کاهش این اقدام غیر اخلاقی و حفظ ارزش اقتصادی منابع طبیعی، عرصه‌های جنگلی و محیط زیست باید فرهنگ آن از سال‌ها پیش برای مردم تشریح می‌شد، تا برای یک لذت کوتاه آینده طبیعت سبز مازندران، خاکستری نمی‌شد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۹۰ تا ۹۵ درصد آتش‌سوزی‌ها در منابع طبیعی، منشا انسانی دارد و از این میزان ۶۰ تا ۷۰ درصد به تعطیلات روزهای پایانی هفته مربوط می‌شود.

بالاترین آمار آتش سوزی‌های مازندران در روزهای تعطیل

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران- ساری دراین باره، گفت: بیش از ۲۰۰  هکتار از اراضی ملی و منابع طبیعی استان درمنطقه ساری در۱۱ ماهه سال ۱۴۰۱ در قالب ۵۳ مورد آتش سوزی گزارش شده است. طبق بررسی‌های انجام شده، بیشتر آتش سوزی‌های رخ داده در جنگل‌ها و مراتع استان در خارج از ساعات کاری اداری و روزهای پایانی هفته و ایام تعطیلات بوده است.

سیدعلی علوی افزود: از آنجایی که بعدازظهرها وزش باد شدت می‌یابد مردم باید توجه کنند که در این زمان به هیچ عنوان آتش روشن نکنند چون با کوچک‌ترین بی‌احتیاطی، به علت وزش باد سطح وسیعی از جنگل و یا مرتع در آتش خواهد سوخت و غیر قابل کنترل است.

وی اضافه کرد: مردم بومی، مسافران و طبیعت‌گردها برای پخت و پز و تهیه غذا از لوازم گاز سوز قابل حمل استفاده کنند و در صورتی که مجبور به روشن کردن آتش هستند حتماً از درختان اطراف فاصله گرفته، گیاهان علوفه‌ای خشک شده را از محل استقرار آتش دور کرده و در پایان استفاده از آتش، با اطمینان از خاموش شدن آن به وسیله آب و یا خاک، محل را ترک کنند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران، منطقه ساری با بیان اینکه پیشگیری و مدیریت اطفای حریق در عرصه‌های منابع طبیعی نیاز به مشارکت همگانی دارد، یادآور شد: مردم، همیاران و دوستداران طبیعت با مشاهده کم‌ترین دود یا آتش سوزی بلافاصله با ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی از طریق شماره تلفن شبانه روزی ۱۵۰۴ تماس بگیرند و با توجه به اینکه اغلب آتش سوزی‌ها در عرصه‌های منابع طبیعی در مناطق دور دست شهر و روستا اتفاق می‌افتد تا رسیدن گروه‌های اطفای حریق با رعایت کامل نکات ایمنی از گسترش حریق جلوگیری کنند.

علوی اضافه کرد: به همراه این آتش زدن، بافت خاک نیز آسیب می‌بیند و در برابر باران و باد بسیار سست شده و با کم‌ترین باران، شاهد فرسایش خاک و بروز سیل خواهیم بود.

وی تاکید بر اینکه تعداد بسیار زیادی از گونه‌های جانوری موجود نیز در اثر آتش و حرارت آن از بین می‌روند‏ تصریح کرد: مردم باید برای آینده خود و نسل‌های بعدی حافظ منابع طبیعی باشند.

 قانون در برابر متخلفان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران- منطقه ساری گفت: برابر ماده ۲۰ "قانون هوای پاک" مرتکبین آتش سوزی مزارع به جزای نقدی و حبس محکوم خواهند شد و علاوه بر این ماده قانونی در خصوص آتش زدن درختان جنگلی، بوته‌ها، بقایای گیاهی در مزارع و باغات، بر اساس ماده ۶۷۵ و ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی و ماده ۲ و ۲۲ قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا و ماده ۴۵ و ماده ۴۷ قانون حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، آتش زدن جنگل و مرتع جرم محسوب می‌شود.

علوی یادآور شد: اطلاع رسانی، آگاهی بخشی، فرهنگ سازی، آموزش، توانمندسازی و گسترش مشارکت مردم در طرح‌های منابع‌طبیعی در تمام برهای منابع طبیعی و آبخیزداری استان مورد تاکید است.

آینده دودی طبیعت

اگر امروز از گرمای هوا کلافه شده و طبیعت را تنها راه آرامش خود می‌دانیم، نیم نگاهی هم به نهال‌هایی داشته باشیم که قرار است فردا بر سر فرزندانمان سایه بی‌اندازد و آنها را در عصر صنعت، در آغوش خود به آرامش برساند.

این روزها اگر در دل طبیعت آتشی روشن کردیم، یادمان باشد، آینده منابع طبیعی با روند کنونی تخریب و تصرف کمی خاکستری به نظر می‌رسد و اگر امروز غیرمسئولانه عمل کنیم، روزگار نسل فردا به داغی زغال خواهد بود.

استان مازندران حدود ۲ میلیون و چهار هزار هکتار مساحت دارد که از این مقدار حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار آن عرصه‌های طبیعی شامل جنگل و مرتع است.

برای حفاظت و مدیریت عرصه های طبیعی مازندران ۲ اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری در ساری و نوشهر فعالیت دارند که منطقه ساری حدود ۷۱ درصد و نوشهر حدود ۲۹ درصد این عرصه‌ها را مدیریت می‌کند.

 در مجموع حدود ۵۴ درصد از عرصه‌های جنگلی شمال کشور را در اختیار دارد و همچنین نیمی از جنگل‌های هیرکانی ثبت شده در سازمان جهانی یونسکو در جغرافیای مازندران واقع است.